Aanbevelingen Lysias onderzoek Ondernemende statushouders in opdracht van VluchtelingenWerk Nederland
MigrantINC heeft aan dit onderzoek meegewerkt en heeft input gegeven in de vorm van een interview en de deelname aan inspiratiesessies. Wij kunnen ons goed vinden in de aanbevelingen die het onderzoek doet met betrekking tot het ondersteunen van ondernemende statushouders.
Het gehele rapport is beschikbaar door een mailtje te sturen naar info@enterstart.nl
1. Besteed meer aandacht aan de intake om een goede match te maken
De gemeentelijke ambtenaren die contact hebben met de statushouder vervullen een cruciale rol als gatekeeper richting het ondersteuningsaanbod. Omdat de doelgroep heel divers is, is het van belang een goede intake te houden bij individuele statushouders waarbij capaciteiten, ervaringen, ambities en mogelijkheden in kaart gebracht worden. Deze individuele aanpak, die uitgaat van de mogelijkheden en kansen van de statushouder draagt bij aan een positieve benadering van de statushouder en zorgt ervoor dat er een goede match gemaakt kan worden met een passend ondersteuningsaanbod. Het komt de kans van slagen van de statushouder ten goede als een goede intake de statushouder naar een ondersteunend initiatief leidt dat past bij zijn capaciteiten (bijvoorbeeld mate van ondernemerservaring of Nederlands taalniveau) en ontwikkelniveau van dat moment.
2. Informatie delen
Idealiter delen verschillende organisaties; COA, VluchtelingenWerk, en gemeenten die in verschillende stadia in aanraking komen met de statushouder- ook informatie, binnen de mogelijkheden van de privacywetgeving. Zo kan de ontwikkeling van de statushouder gemonitord worden, wat weer een bijdrage kan leveren aan een goede intake op het moment dat de statushouder zich meldt bij de gemeente.
3. Breng initiatieven in beeld
VluchtelingenWerk kan een rol spelen in het in beeld brengen van de verschillende maatschappelijke initiatieven door het land, waar de vluchteling met een ondernemersambitie gebruik van kan maken. Door deze informatie te delen met alle betrokkenen, wordt het ondersteuningslandschap voor de statushouder beter ontsloten.
4. Rol van initiatieven
Ondersteunende initiatieven werven vaak zelf hun deelnemers onder de statushouders. Ook hier geldt dat een goede intake cruciaal is voor het slagen van het traject van de statushouder. Ga hierbij uit van de wensen en mogelijkheden van de statushouder, en niet van het aanbod van het eigen initiatief.
5. Organiseer een ketenaanpak in de ondersteuning van ondernemende statushouders
Logischerwijs doorloopt de statushouder een traject vanuit generieke wensen en ambities (de droom om ondernemer te worden) tot specifieke ondersteuning bij vakgerichte vragen en obstakels zoals het verkrijgen van specifieke materialen of het behalen van vergunningen. Wanneer de statushouder een deel van zijn traject via het ene initiatief volgt, wordt hij of zij doorverwezen naar een volgend traject om daar de volgende fase van begeleiding te ontvangen. Op deze manier worden belangrijke neveneffecten van de ondersteuning gerealiseerd (opbouwen van het netwerk en het verbeteren van het Nederlands bijvoorbeeld) en krijgt de statushouder meer gelegenheid zich te ontwikkelen tot ondernemer in Nederland. Om deze ketenaanpak te realiseren, is het van belang dat initiatieven elkaar goed weten te vinden en hun ondersteuningsaanbod op elkaar aan laten sluiten. Het ondersteuningsaanbod dat zo ontstaat, biedt o.i. ook nieuwe financieringskansen voor initiatieven.
6. Investeer in een betere samenwerking tussen gemeente en initiatieven
Winst wordt behaald door het verbeteren van de samenwerking tussen gemeenten en ondersteunende initiatieven. Aldus weten gemeenten wat mogelijk is qua ondersteuning en kunnen zij statushouders beter doorgeleiden naar passend aanbod. Initiatieven krijgen tegelijkertijd een beter beeld van de voorwaarden en vereisten voor toelating tot de gemeentelijke regelingen en kunnen hun aanbod hierop aanpassen.
7. Werk aan (financiële) out-of-the-box oplossingen
De Bbz regeling wordt door gemeenten op verschillende wijzen ingevuld. Bij het maatwerk voor de individuele statushouder past een flexibele aanpak waarbij zoveel mogelijk ruimte wordt gezocht binnen de kaders van de gemeentelijke regelingen. Vaak zijn vragen van statushouders praktisch en specifiek en past het om out-of-the-box mogelijkheden te zoeken om hieraan tegemoet te komen. We benoemen enkele voorbeelden:
- De mogelijkheden van parttime ondernemerschap heeft nog niet iedere gemeente op het netvlies, maar kan een statushouder die nog bezig is met
zijn inburgering helpen de eerste stappen richting ondernemerschap te zetten, waarbij hij of zij op den duur financieel onafhankelijk is. Parttime ondernemen kan in veel gevallen een minder risicovolle variant van bijverdienen zijn naast een uitkering en is daarmee ook voor een grotere groep statushouders toepasbaar.
Het geeft de statushouder de mogelijkheid zijn ondernemerschap te toetsen en aan te scherpen en te werken aan een klantenkring.
- Richt een regeling in voor een kleine financiële opstart (gift) voor de eerste kosten; bijvoorbeeld wanneer een statushouder een machine nodig heeft, een bepaalde cursus moet volgen of grondstoffen moet inkopen.
Dit kan ook door middel van een vouchersysteem waarbij ‘afgenomen’ kan worden bij een aantal van tevoren geselecteerde leveranciers.
- Een specifieke barrière die de gemeente kan beslechten, is het tijdelijk beschikbaar stellen van ruimtes voor startende ondernemers. Naar gelang van vraag bijvoorbeeld met een keuken, of een leegstand pand om spullen in op te slaan. Zoek als gemeenten actief mee naar goedkope locaties voor de startende statushouder en organiseer dat locaties voor een maatschappelijke vastgoedprijs gehuurd kunnen worden.
- Onderzoek de mogelijkheden om als gemeente garant te staan wanneer een andere partij een krediet verstrekt aan de statushouder. Dit biedt potentieel meer mogelijkheden voor de statushouders omdat het aantal mogelijke kredietverstrekkers groter wordt. De gemeente loopt geen extra risico in dit geval en beoordeling van de haalbaarheid van de businesscase wordt uitbesteed aan een ervaren kredietverstrekker.
8. Investeer in arbeidsmarktpotentieel van de hele doelgroep
Uitkomst van het onderzoek is dat slechts een kleine groep van de statushouders geschikt is om op korte termijn in Nederland ondernemer te worden. Tegelijkertijd zien we een enorme aandacht voor deze ondernemende statushouders in de pers, in de onderzoekswereld en door een groeiend ondersteuningsaanbod. Aanbeveling is juist te investeren in de grootste groep statushouders, voor wie ondernemen op korte termijn niet weggelegd is, maar die wel middels vrijwilligerswerk, stages en reguliere banen een plek binnen de Nederlandse arbeidsmarkt kunnen verkrijgen. Het is mogelijk dat vluchtelingen via deze (om)weg later alsnog als ondernemer starten.
